Goochelen met taal en rekenen

Donderdag 29 Juni 2006 om 19:10

De ministers zijn gezamenlijk tot het oordeel gekomen dat de hedenochtend niet aanvaarde motie geen gevolgen heeft voor het functioneren van het kabinet.

Let op de formulering. Het is een open deur, een logisch antwoord op een retorische vraag. Als een motie van wantrouwen jegens een minister niet door de Tweede Kamer is aanvaard, hoeft het kabinet er geen consequenties aan te verbinden. Uiteraard. Daar kan elke minister zonder enige terughoudendheid voor tekenen: het zou een rare boel worden als een afgewezen motie toch wordt uitgevoerd, of een aanvaarde motie niet werd uitgevoerd. Verdonk heeft het een paar keer geprobeerd en de Kamer was steeds 'not amused'. Nee, een niet aanvaarde motie heeft in beginsel geen gevolgen.

Een heel andere vraag is of het kabinet door kan regeren als een coalitiegenoot wegvalt. Maxime Verhagen stuurt daar wel op aan: halverwege een andere coalitie samenstellen mag niet, doorregeren met tweederde van de coalitie kan wel stelt hij, zolang het kabinet de steun van de Tweede Kamer maar heeft. En zolang de Kamer die steun niet via een (aangenomen!) motie van wantrouwen jegens het hele kabinet heeft ingetrokken, moet je er vanuit gaan dat het kabinet die steun heeft.

Dat laatste is zondermeer waar. Het eerste lijkt mij discutabel. Volgens Verhagen verandert er niets in de coalitie, haar mandaat of het regeerakkoord als D'66 er tussenuit piept. Volgens mij moet Maxime zijn schoolgeld terughalen. Zelfs Jochum van 7 weet probleemloos op te hoesten: "Drie, één eraf is?" - "Twee!"

Maar dan leer ik zelf iets bij: "En twee is niet hetzelfde als drie, toch?" - "Jawel!" - "Huh? Leg eens uit?" "Twee... " Jochum tekent een 2 in de lucht, pauzeert even als hij de basis heeft voltooid en plakt dan in een vloeiende beweging een extra haal aan de voet. "Drie."

Inderdaad, dat is D'66 voor dit kabinet. Een wormvormig aanhangsel dat slechts met een dun lijntje verbonden is met de rest van de ploeg. Het kabinet kan zonder D'66, sterker nog: deed dat al vaker. Steeds als D'66 meende zich te moeten profileren liep het kabinet naar de LPF voor steun, en steeds kreeg ze die. Als het kabinet die rol gaat formaliseren in de vorm van een minderheidsregering met gedoogsteun van de LPF, kan de LPF er echter garen mee spinnen. Feitelijk bepaalt in die situatie de LPF het beleid. Immers, als CDA en VVD de LPF tegen de haren instrijken is het dreigen met een motie van wantrouwen genoeg om de coalitie op de knieën te dwingen.

De vraag is dus: levert het kabinet zich uit aan de LPF (een soort Balkenende I revisited) of zijn ze wijzer geworden en trekken ze de stekker eruit?

Update 20:50 uur; en jawel, na een voorzetje van Alexander Pechtold, Laurens Jan Brinkhorst en Medy van der Laan kopte JP hem zelf in: exit kabinet, de 'Normen en Waarden'-variant.